पशुपतिनाथ र पुजारीको योग्यता

नेपालको आस्थाको केन्द्र पशुपतिनाथ मन्दिर मा पूजा अनुष्ठान सम्पन्न गर्ने पुजारी (भट्ट) को चयन र योग्यता सम्बन्धी विधान निकै विशिष्ट र गहन रहेको छ। यो लेख 'पशुपतिनाथ र पुजारीको योग्यता' ले यस विषयका शास्त्रीय आधारहरूलाई उजागर गर्दै वर्तमानका केही अनुत्तरित प्रश्नहरूसमेतलाई प्रस्तुत गरेको छ। ​पशुपतिनाथमा पुजारीको अनिवार्य योग्यता ​पशुपतिनाथको भट्ट हुनका लागि साधारण वैदिक ज्ञान मात्र पर्याप्त हुँदैन, यसका लागि निगम (वेद) र आगम (तन्त्र) दुईवटा मार्गमा नै साधक दीक्षित हुनुपर्ने मूलभूत शर्त छ। यसले के स्पष्ट पार्छ भने पशुपतिनाथको अर्चना पद्धति केवल वेद मार्गमा सीमित छैन, यसमा आगमिक मार्ग (तन्त्र) को पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण स्थान रहेको छ। ​१. विशिष्ट वेद शाखाको ज्ञान ​पशुपतिमा पूजा प्रक्रम चलाउने भट्ट ब्राह्मणहरू कृष्णयजुर्वेदको तैत्तिरीय शाखाध्यायी हुनुपर्ने विधान छ। ​नेपालका अधिकांश मठमन्दिरहरूमा शुक्लयजुर्वेद (विशेषगरी माध्यान्दिनीय वाजसनेयी शाखा) अनुसार पूजा तथा अनुष्ठान पद्धतिले कर्म चलाउने गरिएको छ। ​यद्यपि, पशुपतिनाथमा भने कृष्णयजुर्वेदको तैत्तिरीय शाखाको कठोर विधान राखिएको छ। ​नेपाल…